Petinizin Başına Gelebilecek Kazalar ve Yardım Önerileri;

Arı Sokması

En çok rastlanılan böcek sokmalarından birisi arı sokmasıdır. Görebileceğiniz en önemli belirti ani bir çığlık ve sağa sola çılgın gibi koşuşturmadır. Isırılan bölgede kısa sürede bir şişkinlik olur. Aynı zamanda kaşıntı ve kızarıklık da gözlenebilir. Bir pamuğa biraz amonyak damlatarak ısırılan bölgeye uygularsanız şişkinliğin kısa sürede azaldığını göreceksiniz. Arı sokmalarında riskin boyutu ısırılan bölgeye veya arı sayısının çokluğuna bağlı olarak değişiklik gösterir. En önemlisi boğaz ve burun bölgesindeki arı sokmalarıdır. Bu bölgelerde oluşacak şişkinlik solunuma engel olabileceğinden çok hızlı bir müdahale gerektirir. Bunun gibi daha fazla sayıda arı sokması durumunda zehirlenme riski yüksek olduğundan dolayı acilen veteriner hekiminize veya en yakındaki veteriner hekime ulaşmaya çalışmalısınız. Eğer ulaşamayacak durumdaysanız telefonla görüşerek uygun bir antihistamik ismi almalı veya acil durum çantasındaki antihistamik ilacı kullanmalısınız. Ayrıca petinizin arı sokmasına karşı genel bir alerjisi varsa bu durumda çok tehlikeli olabileceğinden hiç vakit kaybetmeden veteriner hekiminize veya en yakındaki veteriner hekime gitmelisiniz.

Yılan Isırması

Yılan ısırması gibi bir durumda görebileceğiniz en önemli belirti ani bir çığlık, sokulan bölgede kaşıntı ve sağa sola sürtmedir. Genelde zehirli yılanlar tarafından ısırılan kedi ve köpeklerde alınan zehirin miktarına ve ısırılan bölgeye bağlı olarak görülen semptomlar değişiklik gösterir. Eğer zehir miktarı fazlaysa genel durum çok hızlı kötüleşebilir. Eğer mümkünse ısırılan bölgenin hemen üzerinden bir turnike uygulayarak zehirin dolaşıma girmesi önlenmeli ve acilen veteriner hekim aranarak yılan antiserumu temin edebilmek için zaman kazanılmalıdır. Bu arada turnikenin çok uzun süre kalmasının yaratabileceği kangren tehlikesini de göz önünde bulundurmalı ve yaklaşık 10 dakika ara ile turnikeyi gevşeterek dolaşımı sağlamalı ve hemen tekrar turnikeyi sıkmalısınız. Isırılan bölgeye antiseptik sürülmesi genelde pek fayda sağlamaz. Bu nedenle vakit kaybedilmemelidir.

Akrep Sokması

Akrep sokmalarında görebileceğiniz en önemli belirti ani bir çığlık, sağa sola koşuşturma, sokulan bölgede kaşıntı ve ödemdir. Zehirsiz akrep sokmalarında genellikle sokulan bölgede sadece ağrı ve ödem oluşur. Sonuç olarak büyük bir problem yaratmamakla birlikte veteriner hekime danışılması gerekir. Lokal veya oral yolla uygulanacak antihistaminik ilaçlarla tedavisi mümkündür. Zehirli akrep ısırmalarında telaşlı bir koşuşturma, çok kısa sürede solunum güçlüğü, kas titremeleri ve felç hali görülebilir. Isırılan bölgenin hemen üzerinden eğer uygunsa turnike uygulayarak en kısa sürede veteriner hekime ulaşılmalıdır. Bu arada turnikenin çok uzun süre kalmasının yaratabileceği kangren tehlikesini de göz önünde bulundurmalı ve yaklaşık 10 dakika ara ile turnikeyi gevşeterek dolaşımı sağlamalı ve hemen tekrar turnikeyi sıkmalısınız.

Trafik Kazalarında Yaralanma

Trafik kazası petinizin başına gelebilecek en kötü olaylardan biridir. Böyle bir durumda olabildiğince sakin ve soğukkanlı davranmalı ve onun da sakinleşmesini sağlamalısınız. Bilinç dışı davranışlarda bulunabileceğini unutmamalı temkinli davranmalısınız. Eğer bir solunum güçlüğü yoksa gerektiğinde ağzını bir parça sargı bezi ile bağlayarak size zarar vermesine engel olabilirsiniz. Kanayan bir yarasının var olup olmadığını kontrol etmeli eğer varsa tampon veya turnike uygulayarak kanamayı durdurmalısınız. Bu arada turnikenin çok uzun süre kalmasının yaratabileceği kangren tehlikesini de göz önünde bulundurmalı ve yaklaşık 10 dakika ara ile turnikeyi gevşeterek dolaşımı sağlamalı ve hemen tekrar turnikeyi sıkmalısınız. Solunumu ve kalp atışlarını kontrol etmeli, rahat soluk alabileceği bir pozisyona getirmeli, boynunda bir tasma varsa gevşetmelisiniz. Kırık veya çıkık olma ihtimaline karşı yavaş hareket ettirmek kaydı ile bir battaniye veya sedye üzerine alarak en kısa sürede veterinerinize götürmelisiniz. Mümkün olabilen en kısa sürede veteriner hekime ulaştırarak iç kanama veya şok olasılığına karşı erken müdahale yapılmasını sağlamalısınız. Veterinerinize haber vererek gelişinizi bildirmeli ve gerekli hazırlıkların yapılabilmesi için zaman kazandırmalısınız. Böylece acil müdahalenin daha hızlı ve eksiksiz olması sağlanabilir.

Düşme Sonucu Yaralanmalar

Düşme sonucu yaralanmalar trafik kazalarında olduğu gibi tehlikeli durumlara neden olabilir. Bu tür kazalarda özellikle kırıklar çok oluştuğu için hastanın yerden kaldırılması sırasında çok dikkatli olunmalıdır. Hemen yerden kaldırmak yerine eğer anlayabiliyorsanız kırık ve yaralar açısından incelemeli ve hastanın yerden kaldırılması ondan sonra yapılmalıdır. Bunun içinde bir battaniye veya kalın bir kartonun üzerine yerden kaldırmadan kaydırarak aktarılmalıdır. Eğer bir kanama varsa tampon veya uygulanabilirse turnike yaparak kanamayı durdurmalısınız. Bu arada turnikenin çok uzun süre kalmasının yaratabileceği kangren tehlikesini de göz önünde bulundurmalı ve yaklaşık 10 dakika ara ile turnikeyi gevşeterek dolaşımı sağlamalı ve hemen tekrar turnikeyi sıkmalısınız. Ağız ve burun çevresinde birikinti (kan, salya vb.) temizlenmeli ve solunum rahatlatılmalıdır. Bu tür düşmelerde özellikle iç kanama riski çok fazla olduğundan hemen veteriner hekime ulaşılmalıdır. Veteriner hekimin oraya gelmesi genellikle bir acil müdahale için yetersiz kalabileceğinden onu çağırmak yerine siz ona ulaşmaya çalışmalısınız. Böylece müdahale çok daha geniş imkanlarla yapılabilir. Düşme sonucu özellikle kedilerde çene kırıkları çok fazla görüldüğünden kedinizde hiç bir problem yok gibi görünse de muhakkak veteriner hekiminize göstererek her hangi bir problem olup olmadığını teyit ettirin. Hastanın şokta olabileceğini düşünerek ani hareketlerden ve yüksek seslerden kaçınmalısınız. Ayrıca şoktaki hayvanlar bilinçsiz hareket edebileceğinden kendinizi de ısırık veya tırmalamalardan korumalısınız.
Veterinerinize haber vererek gelişinizi bildirmeli ve olay hakkında bilgilendirmelisiniz. Böylece acil müdahalenin daha hızlı ve eksiksiz olması sağlanabilir.

Kavga Sonucu Yaralanmalar

Genellikle büyük köpeklerin saldırısına maruz kalan küçük ırk köpeklerde ve kedilerde bel ve boyun kırılmalarına oldukça sık rastlanır. Bu tür saldırıya maruz kalan kedi ve köpeklerin yerden kaldırılması ve veterinere ulaştırılması sırasında çok dikkatli olunması ve hastanın ani hareketlerden uzak tutulması gerekir. Derin ısırık yaralarından dolayı oluşan kanamaların tamponlanarak veteriner hekime ulaştırılması zorunludur. Çoğunlukla aynı boy ve kilodaki köpek karşılaşmalarında oluşan ısırık yaraları hayati tehlike yaratmamakla birlikte oluşabilecek komplikasyonlar açısından önemlidir. Çünkü bu tür ısırık yaralarında ısırılan bölgedeki tüyler ve ısıran hayvanın ağzındaki bakteriler deri altı ve kas dokusuna inerek enfeksiyonlara neden olabilir. Bu nedenle kesinlikle veteriner hekim müdahalesi gereklidir. Kavga sonucu oluşan doku ezilmeleri çok fazla olmamak kaydıyla bir kaç günlük dinlenme sonrasında kendiliğinden iyileşebilir. Kavga sonucu oluşan derine inmeyen yaralanmalarda yani yüzeysel sıyrıklarda biokadin veya benzer bir antiseptikle bölgeyi temizlemek ve buna bir kaç gün devam etmek tedavi için çoğunlukla yeterlidir. Kavgaya karışmış köpek veya kedi olayın şokundan olduğu gibi, ağrı ve acı nedeniyle de saldırgan davranışlarda bulunabilir. Bu nedenle müdahale ederken size bir zarar gelmemesi açısından dikkatli olunmalıdır.

Kesik ve Batma Yaralanmaları

Kesik ve batma yaraları genellikle gezintiler sırasında cam, kıymık, metal parçaları gibi cisimlerin vücudun çeşitli bölgelerine özellikle ayak tabanlarına batması veya kesmesi sonucu oluşur. Bunun dışında düşme vakalarında yerdeki sivri cisimlerin vücuda saplanmasıyla da oluşabilir. Kesik yaralarında kesilen bölgeye göre çok şiddetli kanamalar ya da hafif kanamalar oluşabilir. Buradaki ilk müdahale kanamanın durdurulmasına yönelik olmalıdır. Bu amaçla kanayan bölgenin biraz üzerinden turnike uygulamak (eğer turnike uygularsanız yaklaşık 10 dakikada bir gevşeterek tekrar sıkmayı unutmayın) veya bir tamponla yara üzerine sıkıca bastırmak gerekir. Yapılan bu ilk müdahalenin ardından veteriner hekime acilen ulaşmalısınız. Bu konu özellikle şiddetli kanamalarda çok önemlidir. Veteriner hekiminiz kanamayı durduracak ve kesik bölgesinde herhangi bir yabancı cisim olup olmadığını kontrol edecektir. Batma yaralanmaları kesik yaralanmalarına göre daha önemlidir. Çünkü cismin battığı bölgede derinlemesine bir hasar oluşturur ve bu da iç organların zarar görmesine neden olabilir. Bu tür batma yaralanmalarında yapılacak müdahalede dikkat edilmesi gereken şey batan cismin hemen çekilmemesidir. Öncelikle cismin battığı bölge incelenmeli ve altta zarar görebilecek bir organ olup olmadığı araştırılmalıdır. Örneğin karın boşluğuna batan cisimlerde cismi kesinlikle çıkarmaya çalışmayın ve eğer mümkünse yaklaşık 6-7 cm kadar üstünden keserek küçültün. Hemen veteriner hekiminize doğru yola çıkın ve bu arada cismin daha fazla batmasını veya hareket etmesini önlemeye çalışın. Patilere batan ufak tefek kıymık ve dikenleri görebiliyorsanız, acil durum çantasındaki cımbızı kullanarak çekip alabilirsiniz. Burada dikkat etmeniz gereken çektiğiniz kıymığın veya dikenin hiç bir parçasının içerde kalmadığından emin olmaktır. Daha sonra bol antiseptikle bölge temizlenir ve bir sargı beziyle kapatılır. Eğer enfeksiyon gelişirse veteriner hekiminize danışarak uygun bir antibiyotik kullanabilirsiniz. Yüzeysel kesikler veya fazla derin olmayan kıymık batmaları sizin müdahalenizle veteriner hekime ihtiyaç duymadan iyileşebilir. Her ihtimale karşı hastanızı gözleyerek batma veya kesik bölgesinde şişme veya kızarıklık olursa hekiminize danışınız.

Boğulmalar

Köpek ve kediler çok iyi yüzücüler oldukları için suda boğulma genellikle çok nadir görülmekle birlikte bazen çok akıntılı sulara kapılarak ya da dar bir su kanalında sıkışarak tehlikeye düşebilirler. Böyle bir durumda hekime gidene kadar ki süre içinde yapabileceklerinizi şöyle sıralayabiliriz. Boğulma durumu söz konusu olduğunda yapılacak ilk işlem akciğerlere kaçan suyun çıkarılmasıdır. Bunun için hemen baş aşağı gelecek şekilde eğim verilmeli ve hasta hafifçe sallanarak suyun çıkışı sağlanmalıdır. Eğer solunum durmuşsa suni teneffüs yapılarak akciğerlere hava girişi sağlanmalıdır. Bu amaçla petinizin ağzını kapatın, kafasını hafifçe ileri çekerek boynunu düz bir konuma getirin ve burnuna bir parça tülbent yayarak burnundan hava üfleyin. Göğsün her üfleyişte kalkıp inmesi yaptığınız işin doğru olduğunu gösterir. Eğer petiniz küçük ırk bir köpek veya bir kedi ise çok kuvvetli üfleyerek akciğerleri fazla şişirmeyin aksi takdirde akciğerlere zarar verebilirsiniz. Eğer bilginiz varsa kalp masajı yapılması da gerekebilir. Ancak öncelikle kalbin çalışıp çalışmadığını anlamalısınız. Çalışan bir kalbe kalp masajı yapmak çok tehlikelidir. Ayrıca bazen yutabileceklerinden daha büyük şeyleri yemeye çalışmalarından veya oyuncaklarını yutmaya çalışmalarından kaynaklanan boğulma olayları şekillenebilir. Böyle bir durumda sık sık ağzını açıp kapar ve patileriyle ağzından bir şey çıkarmaya çalışır. Çok tedirgin ve panik bir hali vardır. Soluk almak güçleşmiştir. Yapabileceğiniz en iyi şey ağzını açarak eğer ulaşabiliyorsanız cismi almak, başaramıyorsanız hemen veteriner hekiminize gitmektir.

Isı Çarpmasında

Kedi ve Köpeklerin direk güneşin etkilerine bağlı olarak veya çok sıcak havalarda hava sirkülasyonunun yetersiz olduğu kapalı ortamlarda bırakılmaları sonucu görülür. Özellikle aşırı sıcak havalarda kapalı bir araç içinde bırakılmaları çok kısa sürede ölümle sonuçlanabilir. Bu tür hastalarda şekillenen solunum yetmezliği ve artan vücut ısısı nedeniyle genel durum bir kaç dakikada bozulur ve ani ölümler şekillenebilir. Eğer böyle bir durum söz konusu ise petinizi hemen arabadan çıkarın, gölge bir yere taşıyarak solunumun rahatlamasını sağlayın ve imkân varsa hemen soğuk su ile duş aldırın. Direk güneş ve artan ısının etkisi ile ağızda aşırı salya veya köpük birikimi olacağından bunların temizlenmesi ve solunumun rahatlatılması gerekir. Eğer içebilecekse bir miktar su vermek yerinde olacaktır. Bu önlemlere rağmen hastanızın genel durumu iyi görünmüyorsa ve solunumdaki bozukluk devam ediyorsa daha etkin bir tedavi için veteriner hekiminize başvurmalısınız. Tekrar araca binmek zorunluluğu varsa araçtaki hava sirkülasyonunun yeterli olmasını sağlayın.

Donmalarda

Bu tür vakalar çok soğuk ve ayaz havalarda özellikle köpeklerin bağlı olarak hareketsiz bırakılması veya çok kısa tüylü köpeklerin ve yavru kedilerin bahçede barındırılması nedeniyle oluşur. Normalde serbest olan köpeklerde haraketlilikten dolayı vücut ısısı korunabildiğinden böyle bir durumun oluşması güçtür. Bu tür bir durumda kalan köpek veya kedide vücut ısısı aşırı düşer, çevreye karşı ilgi ortadan kalkar, dil ve diş etlerinde morarmalar vardır, eklemler sertleşmiştir ve hasta hareketsiz, uyuklar haldedir. Böyle hastalarda özellikle kulak uçları, kuyruk ucu, burun ve ayaklar gibi organlar ilk donan yerlerdir. Bu nedenle buralara bakarak daha rahat karar verebilirsiniz.
Ani ısı değişimleri şoka neden olabileceği için hastayı ılık bir ortama alarak vücut ısının yavaş yavaş artmasını sağlamalısınız. Bu amaçla yapılacak masaj uygulamaları dolaşımı hızlandıracağından faydalıdır. Hemen bir ısı kaynağının yanına almak ani vücut ısının artışına ve buna bağlı olarak da dolaşım bozukluğuna neden olabileceğinden sakıncalıdır. Yapılan bu ilk işlemlerden sonra hemen veteriner hekiminizle görüşerek petinizin genel durumu hakkında bilgi vermeli ve gerekiyorsa götürmelisiniz.

Zehirlenmelerde

Zehirlenmeler kedi ve köpeğinizin başına gelebilecek en tehlikeli olaylardan birisidir. Zehirlenmenin türüne göre uygulanacak tedaviler farklılık gösterdiğinden mutlaka veteriner hekim müdahalesi gerektirir. Örneğin kimyasal bir maddeyle zehirlenmede uygulanacak tedavi ile bozuk bir gıdanın alımı sonucu oluşan zehirlenmede uygulanacak tedavi aynı değildir. Ancak sizin yapabileceğiniz basit bir iki müdahale olayın riskini azaltması açısından önemlidir. Bozuk gıda alımlarında, temizlik maddelerinin yutulması durumunda, fazla miktarlarda ilaç yutulması gibi durumlarda toksik etki yapan maddelerin vücuttan uzaklaştırılması için yapılacak en önemli ilk iş hastanın hemen kusturulmasıdır. Bu amaçla yarım çay bardağı ılık suya 2 çorba kaşığı tuz atıp bu karışımı içirmeniz onun kolayca kusmasını sağlayacaktır. Eğer zehirlenmeye neden olan madde kostik etkiliyse yani yakıcı etkisi varsa (örneğin asitler veya alkaliler gibi) hastayı kusturmak sakıncalıdır. Bunun yerine hemen veteriner hekime başvurulmalıdır. O size alınan maddenin cinsine göre ne vermeniz gerektiğini söyleyecek veya çağıracaktır. Asit veya alkali maddeler olarak çamaşır suyu, tiner, deterjanların büyük bir kısmı örnek gösterilebilir. Zehirlenmeye neden olan maddeyi biliyorsanız özellikle kutusunu yanınıza alarak acilen veterinerinize gitmelisiniz. Bu ilaç zehirlenmelerinde son derece önemlidir çünkü zehirin ne olduğunun bilinmesi eğer varsa kullanılacak antidotun belirlenmesini kolaylaştırır. Eğer zehirlenme belirtileri (titreme ve kasılma, koma, güç solunum gibi gezme dönüşü başlamışsa muhtemelen kimyasal bazlı bir zehirdir ve çok kısa bir sürede etki gösterebileceğinden vakit geçirmeden hemen kusturulmalı ve veteriner hekime ulaşılmalıdır. Evde ki zehirlenme olaylarını en aza indirgeyebilmek için; temizlik maddelerini kapalı bir yerde saklamak, fare veya karıncalar için kullanılan zehirlerin ulaşılması mümkün olmayan yerlere bırakılması ve sayılarının bir yere not alınması (bir zehirlenme durumunda bunlar sayılarak ihtimal ortadan kaldırılabilir), kullanılan ilaçların bir dolapta saklanması ve evdeki çöp tenekelerinin açılamayacak şekilde kullanılması gibi önlemler sayılabilir.

Elektrik Çarpmalarında

Elektrik çarpmaları özellikle evlerde sıklıkla rastlanılan kazalardandır. Bunun nedenleri arasında evde yalnız kalan petlerin can sıkıntısından kabloları kemirirler, kaçak yapan aletlerle temas etmeleri sayılabilir. Bu tür bir durumla karşılaştığınızda öncelikle kendi güvenliğinizi sağlayın. Petiniz hala elektrikle temas halinde olabilir ve sizde elektrik akımına kapılabilirsiniz. Bu nedenle direk olarak dokunmak yerine bir tahta parçası veya kalın bir kumaşı 3-5 kat yaparak onunla tutun ve elektrik kaynağından uzaklaştırın ya da elektrik akımını kesmek için sigortaları kapatın. Elektrik akımından kurtulduktan sonra hastanızın nabız ve solunumunu kontrol edin. Genellikle elektrik çarpmalarında kalp durması gerçekleştiği için kalp masajı ve suni teneffüs yapmanız gerekebilir. Nabız ve solunum normale döndükten sonra hemen veteriner hekiminizi arayarak yardım isteyin. Eğer elektrik akımı sonrası sadece yanıklar oluşmuşsa soğuk suyla veya buzla kompres yapın ve veteriner hekiminizi arayın.

Yanıklarda

Genellikle yanık sebepleri arasında kostik etkili maddeler, ateş, ısı kaynakları ve kaynar sular sayılabilir. Eğer yanığa sebep olan madde kostik yani yakıcı etkili bir madde ise hemen o bölgeyi bol ve tazyikli suyla temizlemeye çalışın ve yıkama süresini uzun tutun. Yaklaşık 10 dakika bu işlemi yaptıktan sonra veteriner hekiminizle görüşün ve bilgi alın. Unutmayın; yanık yüzeyinin büyüklüğüne ve şiddetine bağlı olarak hastanız şoka girebilir. Bazen bu şoklar bir kaç gün sonra bile gelişebilir. Bu açıdan dikkatli olmalı ve veteriner hekiminizin tavsiyelerine uymalısınız.
Kaynar sulardan veya ısı kaynaklarından kaynaklanan yanıklarda yanığın derecesi önemli olmakla birlikte yapılacak ilk müdahale genellikle soğuk su veya buz kompresidir. Bu dokuların daha fazla hasar görmesini önleyecektir. Kesinlikle yanık yere bir takım merhemler veya pomadlar sürmeyin. Ayrıca hastanızın şoka girebileceğini unutmayın. Bu nedenle veteriner hekiminizle muhakkak görüşün ve kendisinden yardım isteyin. Eğer yanık yüzeyi çok fazla ise ilk müdahalenin ardından hemen veteriner hekiminize ulaşın. Çünkü ileri derecede yanıklar ölüm tehlikesini de beraberinde getirir.